Skip to content
Kwasowa erozja szkliwa to jedno z coraz częściej diagnozowanych schorzeń jamy ustnej, wynikające z oddziaływania na powierzchnię zębów kwasów o niskim pH. Choć początkowe symptomy bywają subtelne, wraz z upływem czasu problem może narastać i doprowadzić do poważnych uszkodzeń struktury zębów, wymagających skomplikowanego leczenia stomatologicznego. Poznaj najczęstsze objawy erozji szkliwa, szczegółowe przyczyny tego zjawiska, a także nowoczesne możliwości leczenia i skuteczne sposoby profilaktyki. Dowiedz się, jak ochronić swoje szkliwo przed trwałymi ubytkami.
Objawy kwasowej erozji szkliwa
Objawy kwasowej erozji szkliwa początkowo mogą być trudne do zauważenia przez pacjenta. Zmiany rozpoczynają się subtelnie, zwykle od utraty połysku szkliwa, które zaczyna przybierać matowy wygląd. Charakterystycznym objawem erozji jest pojawienie się powierzchownych, gładkich zagłębień na szkliwie, zwłaszcza na podniebiennej powierzchni górnych siekaczy i językowej powierzchni zębów bocznych. Z czasem pojawia się nadwrażliwość na zimne i gorące pokarmy.
Wraz z postępowaniem choroby szkliwo zaczyna odsłaniać zębinę, nadając zębom lekko żółte lub nawet przezroczyste zabarwienie. Ubytki w strukturze zęba stają się coraz bardziej zauważalne, szczególnie na brzegach siecznych oraz powierzchniach żujących zębów bocznych. W bardziej zaawansowanych przypadkach ząb może stać się podatny na uszkodzenia mechaniczne. Postępująca erozja może prowadzić również do uszkodzenia miazgi zęba i wymagać leczenia kanałowego.
Przyczyny kwasowej erozji szkliwa
Kwasowa erozja szkliwa jest procesem nieodwracalnym, wynikającym z działania kwasów pochodzenia zewnętrznego oraz wewnętrznego.
Zewnątrzpochodne czynniki ryzyka
Główną przyczyną kwasowej erozji szkliwa pochodzenia zewnętrznego jest częste spożywanie produktów o niskim pH. Należą do nich przede wszystkim napoje gazowane i energetyzujące, soki cytrusowe, wino oraz kwaśne pokarmy. Niekorzystne działanie mają również kwaśne owoce, takie jak: cytryny, pomarańcze, grejpfruty, kiwi oraz jabłka, a także niektóre warzywa np. pomidory. Ich częste spożywanie prowadzi do stopniowego zaniku związków chemicznych tworzących szkliwo. Szczególnie niebezpieczne jest częste picie kwaśnych napojów między posiłkami, gdyż ogranicza to naturalny mechanizm neutralizujący pH w jamie ustnej.
Istotnym, zewnętrznym czynnikiem ryzyka są również płyny do płukania jamy ustnej o wysokiej kwasowości. Mogą one obniżyć pH w jamie ustnej, zwiększając ryzyko powstawania uszkodzeń szkliwa.
Wewnątrzpochodne czynniki ryzyka
Wewnątrzpochodne czynniki ryzyka dotyczą przede wszystkim chorób przewodu pokarmowego. Cofanie się kwaśnej treści żołądkowej przy zgadze lub refluksie żołądkowo-przełykowym prowadzi do regularnego obniżania pH jamy ustnej. Kwasowa erozja zębów jest w takich przypadkach szczególnie widoczna na językowych powierzchniach zębów oraz na powierzchni podniebiennej siekaczy.
Innym wewnętrznym czynnikiem jest zmniejszone wydzielanie śliny, która naturalnie neutralizuje pH w jamie ustnej. Niewystarczająca ilość śliny prowadzi do szybszego postępowania erozji szkliwa, sprawiając, że tkanka zęba staje się bardziej podatna na chemiczne uszkodzenia.
Leczenie kwasowej erozji szkliwa
Podstawą skutecznego leczenia kwasowej erozji szkliwa jest postawienie prawidłowej diagnozy. Leczenie rozpoczyna się od wyeliminowania przyczyny erozji. Jeśli jest nią czynnik wewnętrzny, postępowanie powinno koncentrować się m.in. na modyfikacji diety pacjenta lub leczeniu choroby ogólnoustrojowej np. refluksu.
W mniej zaawansowanych zmianach stomatolog może zastosować fluoryzację w celu wzmocnienia zębów oraz zaordynować środki zmniejszające nadwrażliwość na zimne i gorące pokarmy. W niektórych przypadkach niezbędne może okazać się odbudowanie ubytków za pomocą nowoczesnych materiałów kompozytowych o niskim współczynniku ścieralności, a także uzupełnienie szkliwa z użyciem estetycznych licówek ceramicznych.
Bardziej zaawansowane zmiany, prowadzące do znacznych uszkodzeń szkliwa i zębiny, wymagają leczenia protetycznego np. przy wykorzystaniu koron porcelanowych. W przypadku uszkodzenia miazgi zęba i rozwoju stanu zapalnego stosuje się leczenie kanałowe.
Jak zapobiegać kwasowej erozji szkliwa?
Zapobieganie erozji szkliwa wymaga przede wszystkim ograniczenia lub unikania spożywania produktów o niskim pH. Ważnym działaniem profilaktycznym jest przepłukiwanie jamy ustnej wodą bezpośrednio po spożyciu kwaśnych pokarmów i napojów oraz unikanie szczotkowania zębów bezpośrednio po tych pokarmach. Zaleca się również regularne żucie gum z ksylitolem. Naturalny cukier brzozowy zawarty w ksylitolu neutralizuje pH w jamie ustnej, chroniąc powierzchnię zębów przed działaniem kwasów.
W profilaktyce niezwykle istotne jest używanie past do zębów o niskim współczynniku ścieralności, które pozwalają chronić szkliwo przed dalszym uszkodzeniem mechanicznym. Każdy pacjent powinien regularnie konsultować się ze stomatologiem, aby odpowiednio wcześnie zdiagnozować ewentualne zmiany i skutecznie zapobiegać erozji szkliwa.
Podsumowanie
Kwasowa erozja szkliwa to poważny problem zdrowotny, który wymaga interdyscyplinarnego podejścia diagnostyczno-leczniczego. Zrozumienie objawów, przyczyn oraz możliwości leczenia umożliwia skuteczną profilaktykę i ochronę zdrowia jamy ustnej. Regularna kontrola stomatologiczna oraz wysoka świadomość pacjenta odgrywają kluczową rolę w minimalizowaniu ryzyka nieodwracalnych uszkodzeń zębów.